Ciekawostki

Błazenki i ukwiały

Amfipriony są znane z tego, że żyją w symbiozie z ukwiałami. Ukwiały, które są groźne dla praktycznie wszystkich innych ryb (jego czułki zaopatrzone są w parzydełka, które przy dotknięciu wypuszczają setki mikroskopijnych harpuników z jadem porażającym ofiarę), nie czynią krzywdy błazenkom. Rybki te bezkarnie pływają wśród czułków ukwiała a nawet wpływają (w razie dużego zagrożenia) do (...)

2010-11-29

Parzydełka

Większość jamochłonów do chwytania zdobyczy używa czułków, na końcach których znajdują się parzydełka. Obezwładnia ofiarę i umieszcza pokarm w jamie gębowej, gdzie jest częściowo trawiony przez enzymy, a następnie w wodniczkach pokarmowych. Jamochłony wydalają zbędne składniki tą samą drogą, jaką pobierają pokarm. Nawet korale to drapieżcy, wykorzystujący komórki parzydełkowe na swych czułkach do (...)

2010-11-29

Rajokształtne

rząd ryb chrzęstnoszkieletowych o ciele silnie spłaszczonym grzbietobrzusznie. Dawniej do Rajiformes zaliczane były wszystkie płaszczki, a rząd był i często nadal jest nazywany płaszczkokształtne. Obecnie płaszczki w dawnym rozumieniu Rajiformes dzielone są na rzędy: orleniokształtne (orlenie, w tym ogończe), rajokształtne (raje), piłokształtne (piły) i drętwokształtne (drętwy). Źródło: Wikipedia

2010-11-29

Salamandra gigant

Niektóre, najbardziej niezwykłe płazy mogą osiągać gigantyczne rozmiary,jak np. żyjąca w Chinach salamandra może dochodzić do 1,8m długości. Prawdopodobnie jest to przykład ewolucji zachodzącej zupełnie niezależnie od pozostałych z gatunku amfibiowatych, na sto milionów lat przed Tyranozaurem Rex. Źródło: BBC News

2010-11-29

Lustrzeń

karp królewski, rodzaj karpia wyhodowanego w Polsce, charakteryzującego się silnie wygrzbieconym ciałem i rzędem dużych łusek po bokach ciała i koło głowy; łuski układają się wzdłuż linii bocznej (k. lampasowy) lub tuż pod linią grzbietową (k. siodełkowy); tym bardziej ceniony, im mniej ma łusek. Źródło: Encyklopedia.interia.pl

2010-11-29

Nerka

(Oncorhynchus nerka) jeden z mniejszych gatunków łososi pacyficznych; dł. do 60 cm; żyje w przybrzeżnych wodach O. Spokojnego, gł. w okolicach Alaski; wędrowne (choć występują także nieliczne populacje osiadłe w jeziorach) - na tarło płyną w górę rzek do jezior, po tarle giną, a młode osobniki po dwóch latach wracają do morza; podczas tarła zmienia ubarwienie ciała (...)

2010-11-29

Nibywęgorze

łuskaczowate (Notacanthidae), rodzina morskich ryb z rzędu tarponokształtnych; 10 gat.; ciało wydłużone (do 30 cm), przypominające węgorza, pokryte małymi łuskami; płetwa odbytowa długa, ogonowa szczątkowa; u niektórych gat. narządy świetlne; występują kosmopolitycznie, żyją na głębokości 500-2500 m; żywią się bezkręgowcami. Źródło: Encyklopedia.interia.pl

2010-11-29

Zaklęte w wodę

Akademicy z Binghamton University ożywili bakterie, uwięzione przez tysiące lat w inkluzjach fluidalnych (kroplach wody) z kryształów soli. Geolodzy od dawna zastanawiali się, czy schwytane w taką pułapkę mikroby można jakoś uwolnić. Inkluzje znajdowano w kryształach o bardzo różnym wieku – od paru tysięcy do kilkuset milionów lat. Zawsze też specjaliści mieli wątpliwości, czy wyhodowane z nich (...)

2010-11-29

Ryby mogą się kurczyć

Podczas szczególnie surowych zim ryby mogą się skurczyć. Naukowcy z Norwegii i Finlandii zauważyli bowiem, że młode trocie wędrowne stają się o 1 cm krótsze, co odpowiada 10% spadkowi wielkości. W artykule opublikowanym na łamach pisma Functional Ecology autorzy studium wyjaśniają, że skurczenie się pozwala oszczędzać energię przy brakach żywności. Wcześniej podobne zjawisko (...)

2010-11-29

Łuski do skręcania

Najnowsze badania naukowców z USA pokazują, że jeden z gatunków rekinów – ostronos atlantycki (Isurus oxyrinchus) – dysponuje elastycznymi łuskami, które ułatwiają wykonywanie ostrych skrętów przy dużych szybkościach. Szanse potencjalnej zdobyczy na ucieczkę są naprawdę mizerne, zważywszy że rekin mknie z maksymalną prędkością nawet 97 km/h! Ostronosy dokonują tego właśnie dzięki przypominającym (...)

2010-11-29

Żabnicokształtne, nogopłetwe

(Lophiiformes) – rząd morskich ryb promieniopłetwych charakteryzujących się wielką paszczą i obecnością wiciowatego wabika umieszczonego na głowie ryby. W zapisie kopalnym znane są z morskich osadów dolnego eocenu. Współcześnie występują w wodach oceanicznych strefy tropikalnej, subtropikalnej i umiarkowanej. Ciało większości żabnicokształtnych jest spłaszczone grzbietobrzusznie. Duża głowa zakończona szeroko rozwierającą się paszczą uzbrojoną w ostre zęby. (...)

2010-11-22

Nurek ;-)

osada w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie radomszczańskim, w gminie Żytno. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa częstochowskiego. Źródło: Wikipedia

2010-11-22

Pęcherz pławny

cienkościenny, błoniasty worek występujący u wielu ryb, pełniący funkcję narządu hydrostatycznego, a czasem oddechowego (u ryb dwudysznych). Położony w przedniej części przewodu pokarmowego (z wyjątkiem dwudysznych, u których leży poniżej przewodu). Powstaje w rozwoju embrionalnym jako uchyłek ściany przełyku. Może być jedno-, dwu- lub trzykomorowy. Utworzony z cienkiej, elastycznej, nieprzepuszczalnej dla gazów błony, wypełniony mieszaniną (...)

2010-11-22

Sztorm

zjawisko meteorologiczne występujące nad obszarami mórz i oceanów w postaci silnego, porywistego, długotrwałego wiatru o sile nie mniejszej niż 8° w skali Beauforta. Pogodzie sztormowej zwykle towarzyszy odpowiednio silne falowanie powierzchni wody. Często występują również rzęsiste deszcze znacznie ograniczające widzialność. W razie prognozowanego sztormu jednostki o mniejszej dzielności morskiej zwykle nie opuszczają portu, a te (...)

2010-11-22

Ptaszory

rodzina latających ryb z rzędu belonokształtnych; ok. 150 gat.; ciało dł. do 45 cm, pokryte dużymi łuskami; zagrożone uciekają wyskakując ponad wodę na ok. 1 m i szybują w powietrzu ok. 10 m; przystosowane do lotu ślizgowego nad powierzchnią wody dzięki silnie rozwiniętym, długim i dobrze umięśnionym płetwom piersiowym (u niektórych gat. także brzusznym) i wydłużeniu (...)

2010-11-22

Kolcobrzuch

ryba z rzędu zrosłoszczękich, z rodziny kolcobrzuchowatych; występuje w kilkunastu gatunkach w pasie przybrzeżnym mórz strefy tropikalnej; brzuch ze ślepymi workami powietrza ułatwiającymi wypływanie na powierzchnię; łuski na nim przekształcone w małe kolce; kości szczęki zrośnięte w dziób; dł. ciała do 50 cm; żywi się drobnymi bezkręgowcami. Źródło: Encyklopedia.interia.pl

2010-11-22

Ostroboki

rodzina ryb z rzędu okoniokształtnych; ponad 200 gat.; zamieszkują morza i oceany strefy tropikalnej i subtropikalnej; charakterystyczne 2 kolce przed płetwą odbytową; ciało bocznie spłaszczone, łuski linii bocznej tworzą ostry kant; ubarwienie zazwyczaj metaliczne; podczas pływania płetwa grzbietowa wystaje ponad pow. wody; drapieżne; mięso smaczne, doskonałe do produkcji konserw; m.in O. POSPOLITY (Trachurus trachurus), (...)

2010-11-22

Walka na rzutki

Bakterie stosują toksyczne "rzutki", które unieszkodliwiają konkurencyjne szczepy bądź gatunki patogenów. Zaobserwowali to i opisali na łamach pisma Nature naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Santa Barbara. Odkrycie toksycznych rzutek może ostatecznie prowadzić do nowych sposobów kontrolowania wywołujących choroby patogenów. To ważne, zważywszy na zjawisko narastającej antybiotykooporności – wyjaśnia dr Stephanie K. Aoki. (...)

2010-11-22

Moskitiera ze śluzu

Ryby zamieszkujące rafy koralowe, np. papugoryby lub wargaczowate, przed udaniem się na spoczynek przygotowują sobie śluzowy kokon. Zjawisko to od dawna przyciągało naukowców i innych obserwatorów morskiego życia, jednak dotąd funkcja takiej osłony pozostawała nieznana. Teraz Alexandra Grutter z University of Queensland wykazała, że chroni ona śpiące ryby przed natrętnymi pasożytami (...)

2010-11-22

Żywa skamieniałość

Biolodzy odkryli na głębokości ponad 200 m dwa typy prehistorycznych glonów, które nazwali żywymi skamieniałościami. Wg nich, mogły powstać ze wspólnego przodka wszystkich zielonych roślin ok. 1 mld lat temu. Algi te występują w morzu na stosunkowo dużych głębokościach – 210 m, a to dużo jak na fotosyntetyzujący organizm. Można je spotkać w płytszych wodach, (...)

2010-11-22

Delfin chiński

znany też jako baiji i delfin biały – gatunek walenia z rodziny Iniidae. Występował w Chinach, w środkowym i dolnym biegu rzeki Jangcy. W Czerwonej Księdze IUCN zaliczony do kategorii CR - krytycznie zagrożonych wyginięciem. W 1997 roku żyło jeszcze 13 osobników, a ostatniego żywego widziano w 2004. W 2006 roku został uznany za prawdopodobnie wymarły. W trakcie kilkutygodniowych poszukiwań (...)

2010-11-15

Elektroreceptor

narząd zmysłu stekowców, niektórych gatunków bezszczękowców i ryb, umożliwiający wykrywanie obecności oraz zmian pola elektrycznego wytwarzanego przez organizmy zanurzone w wodzie (pole bioelektryczne) lub powstającego z innych źródeł. Elektroreceptory skórne mrukowatych (Mormyridae) nazywane są mormyromastami. Elektroreceptory są wykorzystywane do elektrolokacji i elektronawigacji. Źródło: Wikipedia

2010-11-15

Tryskawka

(łac. spiraculum) – mały zewnętrzny otwór skrzelowy u ryb jesiotrowatych i niektórych spodoustych powstały z pierwszej szpary skrzelowej, zlokalizowany tuż za okiem, między łukiem żuchwowym i gnykowym. Występują w niej zredukowane skrzela (nibyskrzela), obecne u postaci młodocianych, u dorosłych niekiedy ulegające redukcji. Tryskawka jest elementem układu oddechowego łączącym komorę skrzelową ze środowiskiem zewnętrznym. Jest narządem homologicznym (...)

2010-11-15

Akantody

ryby kopalne, żyjące w wodach morskich i słodkich przez ok. 150 mln lat - od syluru do permu; ciało (dł. do 2,5 m) pokryte łuskami i płytkami, płetwy (prócz grzbietowej) w formie trójkątnych fałdów skórnych; w Polsce znajdowane w pofałdowaniach G. Świętokrzyskich i na Dolnym Śląsku. Źródło: enycyklopedia.interia.pl

2010-11-15

Anioł morski

(Raszpla zwyczajna, skwat, ryna (Squatina squatina) – ryba chrzęstnoszkieletowa z rodziny raszplowatych - Squatinidae) żyworodny gatunek rekina z rodziny raszplowatych; dł. do 1,5 m; duże parzyste płetwy; zamieszkuje ciepłe i umiarkowane wody Atlantyku i Pacyfiku. Grzbiet szarawy, zielonkawy lub piaskowobrązowy, często z ciemnymi plamami lub marmurkowym wzorem. U młodych osobników często występują również rzędy jasnych plam. Brzuch (...)

2010-11-15

Najeżka

Ryba z rodziny najeżkokształtnych; dł. do 70 cm; ciało pokryte kolcami, brunatnoszare w ciemne cętki; w pysku dwie płytki zębowe przypominające dziób; zagrożona wypełnia worek przyżołądkowy powietrzem i nadęta jak kula pływa brzuchem do góry; jadowita; zasiedla przybrzeżne wody strefy tropikalnej i subtropikalnej. Źródło: encyklopedia.interia.pl

2010-11-15

Bariera krew-mózg

Mózg, jako najważniejszy organ ciała, jest też najlepiej chroniony przed obcymi substancjami i białkami, dzięki barierze krew-mózg. Jest chroniony tak dobrze, że przeszkadza to w dostarczaniu mu leków. Znalezienie klucza do tej bariery byłoby przełomem. Blisko tego celu jest już profesor Christer Betsholtz, wykładowca biologi naczyniowej na Karolinska Institutet (szwedzkim uniwersytecie, jednej (...)

2010-11-15

Wibracje na kości

Długotrwałe wibracje mogą być szkodliwe dla zdrowia, czego przykładem osoby pracujące młotem pneumatycznym. Jak się okazuje, odpowiednio dobrane wibracje, podobne do wibracji telefonu komórkowego, ale silniejsze, mogą też być wykorzystane do leczenia, wzmacniają bowiem kości i nie tylko. Utrata tkanki kostnej (osteoporoza) osób starszych jest jedną z powszechniejszych dolegliwości, a złamania kości udowej (...)

2010-11-15

Komplikacja życia

O ile powstanie życia - pierwszej, prostej komórki jest wielka zagadką, o tyle kolejną zagadką jest powstanie organizmów wielokomórkowych. Pierwsze jednokomórkowce powstały cztery miliardy lat temu, ale dwa kolejne miliardy lat minęły, nim zaczęło pojawiać się bardziej złożone formy życia. Jak do tego doszło? Europejscy naukowcy mają nową koncepcję. Nick Lane, (...)

2010-11-15

Klimat z jajem

Ze zmianami klimatycznymi można próbować walczyć na wiele sposobów, mało kto pomyślałby jednak o spożytkowaniu skorupek jaj. Tymczasem okazuje się, że zewnętrzna błona podskorupowa adsorbuje z atmosfery ilość dwutlenku węgla, która odpowiada niemal 7-krotności jej wagi. To rewelacyjny wynik, zważywszy że w październiku 2010 r. zawartość dwutlenku węgla w atmosferze wzrosła do 388 ppm (...)

2010-11-15

Madagaskar

(malg. Madagasikara, franc. Madagascar, ang. Madagascar; Republika Madagaskaru – Repoblikan'I Madagasikara, République de Madagascar, Republic of Madagascar) – państwo położone na wyspie Madagaskar w zachodniej części Oceanu Indyjskiego, u południowo-wschodnich wybrzeży Afryki. Madagaskar jest czwartą co do wielkości wyspą na świecie. Na Madagaskarze przeważa hodowla i pasterstwo, występuje również rolnictwo prymitywne, plantacje roślin (...)

2010-11-03

Przylądek Igielny

Przylądek Agulhas (port. Cabo das Agulhas /wym. agulias/) – przylądek, stanowiący najbardziej wysunięty na południe kraniec Afryki, uznawany jednocześnie za umowną granicę Oceanów – Indyjskiego i Atlantyckiego. Nazwę Agulhas posiada także kilka innych ważnych miejsc geograficznych w tym rejonie, łącznie z akwenem sięgającym aż do połowy odległości do Antarktydy (Basen Agulhas), jak również (...)

2010-11-03

Biblijny potop w miejscu Morza Czarnego?

Opublikowanie w 2000 roku pracy W. Ryana i W. Pitmana, dwóch geologów z Columbia University, którzy umieścili biblijny potop w basenie Morza Czarnego, wywołało poruszenie w środowisku archeologów. Według autorów scenariusz kataklizmu mógł wyglądać następująco: 12 000 lat temu, u schyłku epoki lodowej, Morze Czarne było połączone z Morzem Śródziemnym wąską rynną. Przebiegała ona wschodnią odnogą morza (...)

2010-11-03

W poszukiwaniu pałacu Kleopatry

W tym roku kończy się siedmioletnia licencja, wydana francuskiemu badaczowi Franckowi Goddio przez egipski Urząd Starożytności na prowadzenie pracw wodach portu w Aleksandrii. W 1992 roku na głębokości 20 m rozpoczął w poszukiwania pałacu Kleopatry, który pochłonęło morze. Statek badawczy"Kaimiloa" uzbrojony był w magnetometr protonowy i radar. Goddio posługiwał się ponadto urządzeniem do nawigacji satelitarnej (GPS), (...)

2010-11-03

Kolory mórz - Bałtyk

Bałtyk jest wprawdzie ubogi w różnorodność życia, ale odznacza się za to niezwykle rozległą skalą barw - począwszy od granatowej w słoneczne dni pełnego lata, poprzez wszystkie odcienie barw zielonoszarych. Zielona barwa występuje w płytkich i przybrzeżnych wodach mórz szerokości umiarkowanych, a także w wodach polarnych. W sierpniu i wrześniu w Morzu Azowskim zazwyczaj kwitnie plankton. Z powodu jego obfitości woda (...)

2010-11-03

Kolory mórz - czerwień

Morze Czerwone rzeczywiście czasem ma barwę czerwonawą. Przyczyna tego zjawiska leży w masowym pojawianiu się w warstwie powierzchniowej czerwono zabarwionego planktonu i alg. Czerwonawy odcień nadaje mu też czerwonofioletowa mgiełka pochodząca z pyłów nanoszonych od rozprażonych Słońcem okolicznych pustyń. Planktonowe sinice podobnie jak krwawe zachody Słońca potęgują ogólny efekt czerwonej barwy morza. Źródło: (...)

2010-11-03

Kolory mórz - żółte

Wody o barwie żółtej i żółtobrunatnej występują w strefach przybrzeżnych. Barwy ich zależą od organicznych i nieorganicznych zawiesin niesionych przez rzeki, a nawet wiatry wiejące od strony lądu. Morze Żółte bogate jest w lessy i gliny dostarczane przez wielkie chińskie rzeki, głównie Jangcy. Z kolei Morze Białe zawdzięcza swą nazwę mgłom, które je zakrywają przez większą część roku. (...)

2010-11-03

Kolory mórz - błękit

Wody morskie pozbawione planktonu są błękitne. Ponieważ plankton jest głównym składnikiem pożywienia ryb, w wodach błękitnych zwierząt jest niewiele. Dlatego biologowie takie wody nazywają "morskimi pustyniami". Występują one przede wszystkim na obszarach zwrotnikowych. Źródło: Wiedza i Życie

2010-11-03

Pierwsza indyjska wyprawa na biegun południowy

W połowie listopada 2010 na biegun południowy wyruszy pierwsza indyjska wyprawa naukowa. Grupą ośmiu naukowców pokieruje Rasik Ravindra, szef Narodowego Centrum Badań Antarktycznych i Oceanograficznych. Ekipa wyruszy ze bazy Maitri, a droga w tę i z powrotem ma jej zająć ok. 40 dni. Jak ujawnia Ravindra, specjaliści przylecą do Maitri przez RPA. Jest to (...)

2010-11-03

Morze Baffina coraz cieplejsze

Naukowcy zdobyli dowody na zwiększanie się temperatury wód Morza Baffina. Ten arktyczny akwen zbadano za pomocą termometrów przyczepionych do ciał narwali. Dotychczas nie wiedzieliśmy praktycznie niczego na temat zim na Morzu Baffina. A tymczasem przepływ wód wokół Grenlandii jest przedmiotem intensywnych badań - mówi Mike Steele z University of Washington. Narwale (...)

2010-11-03