Rozgwiazda

Rozgwiazdy (Asteroidea) obok jeżowców są przedstawicielami szkarłupni, które spotykamy prawie zawsze, nurkując zarówno w morzach ciepłych, jak i zimnych. Warto wspomnieć, że najstarsze skamieniałości szkarłupni znane są z kambru (około 540 mln lat temu).

Zwierzęta te są bezkręgowcami, zamieszkującymi wszystkie oceany świata. Kolorowe i powolne drapieżniki stanowią około 2100 gatunków żyjących obecnie.

Rozgwiazdy mają wyraźnie gwieździstą budowę, a ostatnio (2006 r.) zostały podzielone na 2 grupy i w sumie 7 rzędów.

Występują na wszystkich rodzajach dna. Spotykamy je na piaszczystych łatach, na łąkach traw morskich, a także pośród skał i raf.

Najczęściej znamy te 5-cio ramienne i właśnie takie obserwujemy np. w basenie Morza Śródziemnego, jednak ciało ich składa się z centralnej tarczy i z 5 do 20 ramion. Te ostatnie, wieloramienne, można spotkać nurkując np. wokół fiordów Norwegii lub na Lofotach.

Rozgwiazdy poruszają się z przeciętną prędkością 5-15 cm na minutę, w dowolnym kierunku, za pomocą nóżek ambulakralnych (ruch jest skoordynowany), które służą również do rozpoznawania pokarmu oraz do chwytania zdobyczy.

Niektóre z nich, jak np. rozgwiazda czerwona (Echinaster sepositus) żywią się ślimakami i małżami. Mają tak silne mięśnie, że otwierają muszle, po czym rozpuszczają ciało ofiary i pożerają ją. Taki posiłek może trwać około 10 h.

Inni przedstawiciele rozgwiazd żywią się również jeżowcami, padliną, ukwiałami, czy np. mułem dennym.

Nie sposób pominąć tu korony cierniowej (Acanthaster planci), której masowe rozmnożenie po 1966 roku przyczyniło się do zniszczenia znacznych obszarów Wielkiej Rafy Koralowej. Większość przewodników nurkowych i instruktorów, napotykając koronę cierniową (nawet 60 cm średnicy), wyciągają ją na łódź, by zginęła. Ta szalenie żarłoczna rozgwiazda żywi się bowiem polipami koralowców madreporowych.

Rozgwiazdy pięknie się ogląda, bo charakteryzują się ogromną różnorodnością barw i kształtów. Są też wdzięcznym obiektem dla fotografów, bo nigdzie nam nagle nie odpłyną :)

Systematyka:

Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
NadtTyp	wtórouste
Typ	szkarłupnie
Gromada	rozgwiazdy
Nazwa systematyczna	Asteroidea