Wężowidło / Ophiuroidea

Niektórzy mylą je z rozgwiazdami, co jest błędem, choć rzeczywiście, na pierwszy rzut oka z większej odległości być może mogą zmylić. Należą do szkarłupni, ale stanowią oddzielną gromadę. Gdy się im przypatrzeć podczas nurkowania, mają gwiaździstą budowę ciała (i to jest właśnie podobieństwo z rozgwiazdami). Centralna tarcza o dyskowatym kształcie jest wyraźnie ograniczona, a z niej wyrasta 5 długich i cienkich ramion (bardzo rzadko 6 lub 7), które, co ważne, nie łączą się u nasady.

Już na drugi rzut okiem spod maski nurkowej widać też, że są szybkie, okazuje się, że najszybsze ze szkarłupni. Poruszają się ruchem wężowatym przy pomocy swoich, dobrze umięśnionych ramion, które mogą być odrzucone w razie zagrożenia, a następnie regenerowane. Szkielet wewnętrzny wężowideł stanowią symetryczne fragmenty kalcytowe. Ramiona pokryte są tarczkami, a spodnia część dysku centralnego serią dużych płytek otaczających otwór gębowy. Ciekawie wygląda poruszanie się tych zwierząt, które wykorzystują w tym celu ramiona (niekt óre pływają lub pełzają używając nóżek ambulakralnych), gdyż podczas ruchu dysk zostaje uniesiony przy pomocy dwóch przednich i jednego tylniego ramienia (lub odwrotnie), a pozostałe ramiona wykonują ruch w jakimś kierunku.

Wężowidła mogą poruszać się trochę, jak kraby, we wszystkich kierunkach. Podczas wspinaczki na kamień, czy skałę, końce ramion mogą się owijać wokół. Zresztą chronią się bardzo często właśnie pod kamieniami, w szczelinach i rozpadlinach skalnych, różnego rodzaju dziurach, czy wręcz w norach własnoręcznie wykopanych, jak np. w przypadku wężowideł z rodziny Amphiuridae.

Są drapieżnikami. Ciekawostką jest, że choć posiadają otwór gębowy, to już ani jelit, ani odbytu nie.

Żywią się różnie. Część z nich jest mięsożerna, inne są filtratorami (wyłapują plankton) albo detrytusożercami, czyli odżywiają się mieszaniną częściowo rozłożonych szczątków roślinno-zwierzęcych, ich odchodami i rozkładającymi całą tą materię bakteriami i grzybami. Są wśród nich oczywiście takie, które stosują wszystkie te sposoby, przy jednym dominującym. Jednak te, które polują wybierają drobne skorupiaki, wieloszczety i mięczaki. Żerują zazwyczaj nie głębiej niż 35 m.

Spód dysku wyposażony jest w kieszenie oddechowe z nabłonkiem migawkowym. Ruch rzęsek powoduje obmywanie wnętrza przez wodę i w ten sposób wyłapywane są też i wydalane produkty przemiany materii.

Wężowidła zamieszkują strefę denną większości mórz i oceanów, jeśli nie wszystkich. Są oczywiście obecne w Morzu Śródziemnym. Na świecie znanych jest około 2000 gatunków. Rozmiarowo sięgają od kilku do kilkudziesięciu cm długości ramion. Dysk centralny może mieć od 1 cm do nawet 30 cm. Rozmnażaja się płciowo i wegetatywnie.

Przez kucharzy lubujących się w przygotowywaniu owoców morza są stosowane jako dodatki do zup rybnych, do sałatek, czy smażone i w panierce, jako przekąska do wina.

Systematyka:

Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Nadtyp	wtórouste
Typ	szkarłupnie
Gromada	wężowidła